مهندسی عمران :
مجموعه مهندسی عمران یا رشته عمران یکی از رشته های پر اهمیت و جذاب در مجموعه رشته های آزمون سراسری است که داوطلب در گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی می تواند آن را انتخاب کند.
پیشرفت سریع جوامع و نیازهای روز افزون آنها به انجام طرحهای مختلف عمرانی از یک طرف، و رشد و توسعه علوم مختلف از طرف دیگر، ایجاب می نماید تا با یک برنامه ریزی صحیح و همه جانبه و پرورش استعدادهای جوان و نیز استفاده بهینه از ابزار و امکانات موجود در جامعه ، گامی بلند در جهت ترقی و تعالی جامعه برداشته شود.
مهندسی عمران چیست؟
«مهندسی عمران» عنوان مدرک تحصیلی است که به فرد پس از فارغ التحصیلی از دانشگاه اعطاء می شود، ولی به عنوان یک شغل به حساب نمی آید چرا که به واسطه گستردگی این رشته، فارغ التحصیلان مهندسی عمران می توانند در مشاغل متنوعی در حوزه های پیمان کاری، مشاوره و نظارت در امور سدسازی، راه سازی، پل سازی، ساخت پالایشگاههای نفتی و سازه های صنعتی، مدیریت ساخت سازه های دریایی وساختمان سازی بامقاومت در برابر زلزله و… فعالیت داشته باشد.
هدف از مهندسی عمران :
هدف از این رشته تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند در پروژه‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های ساختمان‌سازی، راه‌سازی، پل‌سازی، برج‌سازی، سازه‌ها و بناهای آبی، جمع‌آوری و دفع فاضلاب و غیره مسوولیت طراحی، محاسبه، اجرا و نظارت بر اجرا را بر عهده گیرند. مهندسی عمران از جمله رشته‌هایی است که بیانگر کاربرد علم در ایجاد سازندگی و عمران است. یعنی هرچیزی که به آبادی یک کشور باز میگردد، مانند: سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل های مخابراتی، ساختمان‌های مقاوم در برابر زمین‌لرزه، سیل و آتش و نیروگاههای برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. برای آغاز تمامی پروژه‌های عمرانی به یک مهندس کارآمد عمران نیاز داریم تا علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی و اجرایی، اقتصادی نیز عمل کند. چون اقتصادی بودن یک اصل در مهندسی عمران است.
مهندسی عمران چند شاخه دارد؟
این رشته تحصیلی عموماً در سه شاخه مهندسی عمران – آب، عمران-نقشه برداری و عمران – عمران در دانشگاه های ایران تدریس می شود البته در بعضی دانشگاه ها، گرایش های عمران-سازه، عمران-خاک و عمران-راه نیز در سطح کارشناسی به آنها اضافه می شود.
عمران- نقشه برداری
هدف این رشته تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند به منظور اجرای برنامه های عمرانی با اطلاعات دقیق مهندسی (مسطحاتی، ارتفاعی، چگونگی) نقشه های گوناگون (ترسیمی، رقمی، تصویری) زمین شناختی را از منطقه مورد نظر ترسیم کنند. بدین منظور با تدریس دروسی چون راه سازی، نظریه ی خطاها، جغرافیایی ایران نقشه برداری و ژئودزی(جهت تعیین شکل زمین)، متخصصانی را تحویل جامعه خواهند داد که می توانند مدیریت گروه های اجرایی در عملیات نقشه برداری را به عهده گیرند.
دیگر تواناییهای متخصصان این رشته عبارت است از طرح و برنامه ریزی روش نقشه محاسبات و برنامه ریزی در زمینه های مختلف فنی نقشه برداری، تدریس و آموزش در دوره ی کاردانی (پس از طی دوره ی مربوط به تعلیم و تربیت). این رشته تا سطح کارشناسی ارشد در داخل و در سطوح بالاتر در خارج از کشور تدریس می شود و دانش آموزانی که در هندسه و مثلثات و فیزیک دوره ی دبیرستان قوی باشند و علاقه مندی و آمادگی جسمی برای کار در مناطق کوهستانی و بیابانی را دارا باشند، می توانند با تحصیل در این رشته به آینده ی شغلی خود در مراکزی چون سازمان بنادر و کشتیرانی، وزارت برنامه و بودجه، راه و ترابری، نفت، سازمان آب، اداره ی جغرافیایی ارتش و نیز سپاه امیدوار باشند.
عمران- آب
در این رشته متخصصانی تربیت می شوند که می توانند به کمک اطلاعاتی که در زمینه های شناخت منابع آب ونظارت و به سازی کیفیت منابع آب به دست آورده اند، درمراحل مختلف طراحی، نظارت و مدیریت طرح های آب کار کنند .
عمران – عمران
مهمترین شاخه ی مهندسی عمران که قبلا به مهندسی راه وساختمان مرسوم بوده رشته ی مهندسی عمران -عمران است؛که هدف آن تربیت متخصصانی است که بتوانند درطرح های مختلف عمرانی در زمینه های ساختمان سازی، راه سازی، پل سازی، سازه ها و بناهای آبی، جمع آوری و دفع فاضلاب و… مسئولیت طرح و محاسبه اجرا و نظارت براجرا را در مراکز مختلف دولتی وخصوصی برعهده بگیرند.برای رسیدن به این سطح ازتوانایی دانشجوی مهندسی عمران بر اساس مصوبه ی شورای عالی برنامه ریزی باید ۱۴۰ واحد درسی را بگذرانند که ۲۰ واحد آن دروس عمومی، ۲۵ واحد آن درس های پایه، ۸۰ واحد دروس اصلی و تخصصی الزامی و ۱۵واحد دروس اختیاری است. ۲۰ واحد دروس عمومی که میان تمام رشته های تحصیلی دانشگاهی مشترک است.درس هایی چون معارف اسلامی، فارسی، زبان خارجی و…. را شامل می شود. ۲۵ واحد درس های پایه درس هایی است که در غالب رشته های هم گروه ( نظیر گروه فنی و مهندسی ) و به خصوص در گرایش های مختلف یک رشته به صورت مشترک تدریس می شود و اساس درس های تخصصی را تشکیل می دهد، ریاضی عمومی، معادلات دیفرانسیل، محاسبات عددی، آمار و احتمال مهندسی، فیزیک در زمینه های حرارت ،مکانیک ، الکترسیته، مغناطیس و برنامه نویسی رایانه ای عنوان برخی از این دروس است. ۸۰ واحد درسی درس تخصصی در واقع دروسی است که به یکدیگر وابسته اند و بعضی پیش نیاز دروس دیگرند، از جمله رسم فنی ونقشه کشی ساختمان ، اصول مبانی معماری و شهر سازی، استاتیک، مقاومت مصالح، تحلیل سازه ها، اصول مهندسی زلزله، سازه های بتن آرمه، پروژه ی بتن، سازه های فولادی، پروژه ی فولاد، مکانیک خاک و پی سازی، مکانیک سیالات، هیدرولیک، هیدرولوژی مهندسی، مهندسی آب و فاضلاب و پروژه، بناهای آبی، نقشه برداری و عملیات و راه سازی، روسازی راه و مهندسی راه و ترابری.
باید اشاره داشت که علاوه بر موارد یاد شده که اهم درسهای دانشگاهی در رشته ی مهندسی عمران-عمران هستند؛ درسهای آزمایشگاهی نیز بخش مهمی از کار است که در آن دانشجو درسهای نظری را در عمل یاد می گیرد .دروسی چون آزمایشگاه مکانیک خاک، آزمایشگاه هیدرولیک، آزمایشگاه مقاومت مصالح، مصالح ساختمانی و آزمایشگاه، تکنولوژی بتن و آزمایشگاه از این دست است.
دروس اختیاری را نیز نباید از یاد برد که تحت عناوین مختلف در د انشگاه ها ارائه می شود: بارگذاری ، طراحی و معماری، اصول مهندسی پل و…..
در ادامه بایستی اظهار داشت که یک دانشجوی کارشناسی ( لیسانس ) عمران به صورت ضمنی تمام دروس زیر مجموعه های عمران رامطالعه می کند و به طور محدود با آنها آشنا می شود ولی در دوره های بالاتر فقط یکی از زمینه ها مورد مطالعه ی دقیق قرار می گیرد.
در دوره ی کارشناسی ا رشد دانشجو با گذراندن تقریبا ۳۲ واحد دریک زمینه ی خاص، معلومات خود را گسترش می دهد. در دوره ی کارشناسی تخصصی، پس از پایان دوره ی تحصیل کارشناسی ارشد، بسته به رشته ی تحصیلی ۴۵ واحد درس اختصاصی ارائه می شود که اغلب حدود نصف این تعداد واحد به پایان نامه ی دکترا اختصاص می یابد. در رساله ی دکترا دانشجو می کوشد مرز های دانش را درآن حوزه ی خاص گسترش دهد.
فارغ التحصیلان دانشجویان عمران – عمران می توانند در مقطع کارشناسی در گرایش های مختلف سازه، سازه های هیدرولیکی، مهندسی زلزله، راه و ترابری، مکانیک خاک و پی، مهندسی آب، سازه های دریایی، مهندسی مدیریت ساخت، مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل، مهندسی نقشه برداری، فتو گرامتری و محیط زیست؛ ادامه تحصیل دهند و در هر یک ازگرایش های یاد شده در مقطع دکترا تخصص بگیرند.
کارشناسی ارشد
فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی عمران- عمران، می توانند در مقطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف : سازه، سازه های هیدرولیکی ،مهندسی زلزله ، راه وترابری، مکانیک خاک وپی ، مهندسی آب، سازه های دریایی ،مهندسی مدیریت ساخت، مهندسی برنامه ریزی حمل و نقل ،مهندسی نقشه برداری ( ژئودزی)، فتوگرامتری و مهندسی محیط زیست به تحصیل ادامه دهد و در هر یک از گرایشهای یاد شده زیر شاخه های تخصصی تری وجود دارد که در مقطع دکترای تخصصی و به خصوص در ضمن انجام رساله دکتری به آن پرداخته می شود.
دکتری
در مقطع دکتری، دانشجو ضمن افزایش مراتب علمی خود، در یک زمینه تخصصی تر ، قدرت و توان خود را برای انجام کارهای تحقیقاتی و توسعه مرزهای دانش و رفع معضلات علمی و اجرایی از طریق پژوهش بالا برده، تحقیقاتی را در یک مورد خاص، انجام می دهد.
تواناییهای مورد نیاز و قابل توصیه
یک مهندس عمران باید بسیار اجتماعی و دارای توان ایجاد ارتباط با جمله سایرین باشد چون رشته مهندسی عمران یک رشته گروهی است. یعنی متخصص عمران در محیط کار خود با اقشار مختلف جامعه از جامعه کارگران، تکنسین‌ها و مهندسان رشته‌های دیگر سروکار دارد و باید با همه این افراد ارتباط خوبی برقرار کند تا بتواند شاهد پیشرفت و موفقیت کارش باشد.
با توجه به کمیت و کیفیت درسهایی که در این رشته ارایه میگردد، داوطلب باید از توان و دانش برتر در زمینه‌های ریاضی و فیزیک برخوردار باشد. همچنین توان جسمی ، قدرت تجزیه و تحلیل ، قدرت تجسم و دقت کافی در بسیاری از مسایل را داشته باشد.
